به گزارش خبرنگار دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر محمدمهدی طهرانچی صبح امروز در گفتگوی زنده با رادیو تهران با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا یک جریان غیرمترقبه برای دنیا بود و یک شرایط ویژه‌ای را ایجاد کرده است که بایستی پاسخ‌های مناسب نسبت به آن داده شود، اظهار کرد: این ویروس، سومین نسل از ویروس کرونا است.
وی افزود: نمی‌توان به قطعیت راجع به اینکه ویروس کرونا طبیعی از حیوان به انسان منتقل شده یا دست‌ساز بشر است، قضاوت کرد و هنوز این مسئله در نزد محافل علمی سؤال است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه ویروس کرونا ملت‌ها را در مقابل خود به واکنش واداشته است، عنوان کرد: دو فرآیند در مقابل این ویروس وجود دارد، یکی اینکه زندگی را متوقف کنیم و اسیر آن شویم و یا اینکه زندگی بتواند جریان خودش را پیدا کند.
دکتر طهرانچی گفت: بر اساس گزارشی از مک‌کنزی و نظر دانشگاه‌های برتر در خصوص اینکه آموزش عالی چه باید کند، این است که باید به حیات خود ادامه دهد و زنده بماند.
وی ادامه داد: عزیزان ما باید توجه داشته باشند، وقتی‌که چالشی به این بزرگی شکل می‌گیرد، تنها جایی که تعطیل‌پذیر نیست، دانشگاه است.
دانشگاه تعطیل‌پذیر نیست
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با پرسش این سؤال که کووید-۱۹، کووید-۲۰، کووید-۲۱ بخواهد ما را مرتب در معرض قرار دهد، مگر می‌شود دانشگاه که مغز متفکر مواجهه با پیامدهای این ویروس است، تعطیل شود؟ مگر می‌شود جریان علم بازبایستد؟ تأکید کرد: دانشگاه تعطیل‌پذیر نیست.
دکتر طهرانچی تأکید کرد: سلامتی دانشمندان و دانش‌پژوهان و دانش‌پژوهان اولویت است. از همین رو خدمات در دانشگاه باید متفاوت شود. اینکه برخی می‌گویند دانشگاه تعطیل است، صحیح نیست؛ بلکه مراجعات حضوری دانشگاه برگزار نمی‌شود.
وی با بیان اینکه هیچ جای دنیا در شرایط سخت دانشگاه را تعطیل نمی‌کنند، افزود: اینکه گفته می‌شود ترم جاری را تعطیل کنید، نکته اصلی این است در شرایط عادی پنج هفته (سه هفته در اسفند و یک هفته در فروردین) معمولاً دانشجوها نمی‌آمدند و فروردین هم از ۱۶ فروردین شروع می‌شود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: عملاً پنج هفته بیشتر از ترم ۱۶ هفته‌ای نگذشته است، چگونه در این مدت باید قضاوت کرد و در خصوصی انحلال ترم جاری تصمیم گرفت؟
دکتر طهرانچی با اشاره به اینکه جریان دانش باید ادامه پیدا کند، گفت: بر اساس گزارش‌ها امیدواریم که به‌زودی با کنترل‌پذیر شدن شرایط، امکان برگزاری ترم در فضای حقیقی هم متصور باشد.
وی با بیان اینکه ۲۹ سال از بنیان‌گذاری شبکه علمی کشور گذشته است و هنوز به نتیجه نرسیده است، افزود: شبکه علمی است که اساس اینترنت و محتوی را تشکیل می‌دهد. ویروس کرونا یادآور این شد که در زمینه آموزش مجازی خیلی جدی‌تر باید عمل کنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه بیان کرد: این یک فرصت طلایی است که اساتید، دانشجویان، باید سواد رسانه‌ای خود را ارتقا بدهند. اینترنت تنها برای شبکه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیست، اینترنت بایستی در متن زندگی استفاده شود. ما بایستی در فضای مجازی قوی شویم.
دکتر طهرانچی گفت: در بحث Sanction Generic Indicator NSF آمریکا، برای محک زدن علم خود در کنار سواد ریاضی، سواد فضای مجازی به آموزش مجازی کمک می‌کند که دانشجو و استاد بتوانند یک کار واقعی در فضای مجازی شکل دهند.
وی با اشاره به اینکه مسیر فضای مجازی به‌عنوان یک راه حل موقت برای عبور از بحران پیش پای دانشجویان قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: هیچ‌کس نمی‌داند ترم جاری و ترم آینده تا چه میزان حضوری خواهد بود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه برای زنده‌بودن بایستی تدبیر داشت، گفت: دانشگاه‌ها را نباید تعطیل کنیم بلکه باید برای آن پیشنهاد داشته باشم و جریان علم را نگه داریم.
دکتر طهرانچی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه با گذشت سه نسل هنوز شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی نشده و این یک نقطه‌ضعف برای شبکه آموزش مجازی است، عنوان کرد: اتفاقاً کرونا باعث شد تا ما را متوجه کند که در زمینه آموزش مجازی خیلی جدی‌تر باید عمل کنیم. این یک فرصت طلایی است که هم استادها، هم دانشجویان، بایستی سواد رسانه‌ای‌شان را بالاتر ببرند.
وی ادامه داد: اینترنت فقط برای شبکه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیست، اینترنت بایستی در متن زندگی استفاده شود. ما بایستی در فضای مجازی قوی شویم. لذا ما اتفاقاً در بحث Sanction Generic Indicator NSF آمریکا، وقتی‌که می‌آید علم آمریکا را می‌خواهد محک بزند، یک بحثی دارد که اخیراً اضافه شده در کنار سواد ریاضی، سواد فضای مجازی، اتفاقاً آموزش مجازی کمک می‌کند که هم دانشجو و هم استاد ما بتوانند یک کار واقعی در فضای مجازی شکل دهند و این مهم است. حالا نکته‌ای که هست، ما به‌شدت مسیر فضای مجازی را برای یک راه‌حل موقت عبور از بحران جلوی پای دانشجو گذاشته‌ایم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: البته هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید این ترم، ترم آینده، چقدر حضوری و چقدر غیرحضوری است. پس من برای زنده‌بودن بایستی تدبیر داشته باشم، نبایستی تعطیل کنم، بایستی پیشنهاد داشته باشم، بایستی جریان علم را نگه دارم، لذا به سراغ جریان آموزش مجازی می‌رویم.
دکتر طهرانچی گفت: زمانی که به سمت آموزش مجازی می‌رویم، مشکلات آن تازه مشخص می‌شود. دقت کنید، برای «چلنجر» میلیاردها دلار هزینه می‌شود، وقتی‌که پرتاب می‌شود Fail می‌کند و ۱۴ نفر کشته می‌شوند. در نظام فناوری آمریکا با مشاهده این رخداد تعجب می‌کنید، می‌گویید (با وجود در نظر گرفته شدن) همه ملاحظات حین عمل چرا crash کرد؟ در تکامل فضای مجازی، آن‌هایی که هم سن ما هستند ویندوز ۳,۱ و DOS را یادشان هست، الآن رسیده‌ایم به ویندوز Xp خب این‌ها مسیری است که در عمل بایستی پیاده شود.
وی تأکید کرد: آموزش مجازی بایستی محک بخورد، اشکالاتش مشخص شود، مهم این است که روزبه‌روز بهتر شود، و به‌عنوان یک بخشی از آموزش مورد توجه قرار گیرد. اگرچه بحث آموزش مجازی الآن با نواقصی همراه است ولی ما داریم تلاش می‌کنیم آموزش مجازی را ولو برای کوتاه‌مدت، با هزینه‌های بسیاری که انجام داده‌ایم به یک آموزش مجازی مطلوب برسد و ان‌شاءالله با رفع شدن این وضعیت ویروس کرونا، ما پذیرای دانشجویان‌مان باشیم، دانشجویان برگردند سر کلاس‌ها و این آمادگی را داریم به‌محض اینکه شرایط حادث شد، پذیرای دانشجویان باشیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: به‌هرحال بسیار زود است راجع به ترم قضاوت کنیم، بسیار زود است راجع به اینکه آموزش مجازی موفق است یا موفق نه قضاوت کنیم و من از دانشجویان می‌خواهم با یک رویکرد مثبت تعاملی ان‌شاءالله این تهدید را به فرصت تبدیل کنند.
دکتر طهرانچی درخصوص شهریه‌های پرداختی دانشجویان و کیفیت آموزش مجازی تصریح کرد: راجع به شهریه و کیفیت، در هفته اول کل بار آموزش عالی به‌طورجدی افتاد روی اینترنت، و این فقط شامل دانشگاه آزاد نبود. کل کشور متوجه شد که اینترنت‌های خانگی جوابگوی کار نیست.
وی افزود: این یک بحث کشوری بود که سریعاً هم همکاران خوب ما در وزارت ارتباطات، هم تک‌تک دانشگاه‌ها، دارند اشکالات‌شان را شبانه‌روزی رفع می‌کنند. پس یک هفته و دو هفته برای اینکه قضاوت کنیم خیلی زود است. درست است، ما در هفته اول که بار آموزش عالی ۳ میلیون دانشجو برای یک کار جدی افتاد روی اینترنت، اینترنت در کشور Fail کرد و همین‌طور پیش‌بینی‌هایی که ما فکر می‌کردیم درست است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: ما از آن روز تا الآن شبانه‌روز داریم سیستم‌ها را بهبود می‌دهیم. این نکته اولی که چالش‌هایی که دانشجویان داشتند به‌حق بود. ما مانیتور می‌کنیم و داریم اشکالات را رفع می‌کنیم که ان‌شاءالله خواهند دید که چطور روزبه‌روز بهتر می‌شود.
دکتر طهرانچی درخصوص شهریه‌ها و نحوه آموزش گفت: ما دو نوع آموزش داریم، یک آموزش رایگان که محل تأمینش از مالیات‌هایی است که من و شما می‌دهیم. ما مالیات می‌پردازیم، حتی خود دانشجو، بعد دولت این مالیات را غیرمستقیم می‌دهد به دانشگاه و دانشگاه سرپا است. بخش دوم آموزش عالی که شامل ۸۵ درصد آموزش عالی می‌شود، آموزش شهریه‌پرداز است. برعکس آموزش‌وپرورش که فقط ۱۰ درصدش شهریه‌پرداز است، در آموزش عالی ۸۵ درصد آموزش عالی شهریه‌پرداز است؛ یعنی اقتصادش، اقتصاد مستقیم است.
وی همچنین تصریح کرد: نکته این است، اولاً دانشجو برای یک دوره آموزش به ما شهریه را می‌پردازد، نه برای یک‌ترم. درست است که ما شهریه را به‌صورت ترم به ترم از او می‌گیریم، بعضی از دانشجوها می‌گویند ما اگر می‌خواستیم که می‌رفتیم آموزش مجازی بله، آموزش مجازی اگر می‌رفتند شهریه‌اش کمتر بود، در مدرک‌شان هم می‌نوشتیم آموزش مجازی.
دکتر طهرانچی تأکید کرد: دانشجویانی که دغدغه یادگیری دارند، یک نکته می‌گویند، می‌گویند این ترم، کیفیت آموزش مجازی ۵۰ درصد بود من برای این‌ها مجوز خواهم داد سال آینده به‌صورت غیرهزینه‌ای بروند سر کلاس، علمشان را اضافه‌تر کنند، اگر دغدغه یادگیری دارند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی همچنین افزود: همین الآن دانشگاه شریف به‌صورت مجازی به دانشجوهایش درس می‌دهد ولی در مدرکش هیچ‌وقت نمی‌نویسد آموزش مجازی، پولی هم که از دولت بابت این آموزش می‌گیرد، دقیقاً پولی است که برای آموزش حضوری می‌گیرد. چرا؟ چون شرایط فورس ماژور است. ما پولی که از دانشجو داریم می‌گیریم، درست است، برای یک آموزش حقیقی است؛ اما در شرایط فورس ماژور، شرایط پدید آمده خارج از اختیار ماست، خدمات را در این پنج، ۶ هفته، نگاه کنید ما می‌توانستیم بگوییم خارج از کار ما دولت تعطیل کرده، بروید هر وقت دولت اجازه داد، بیایید سر کلاس اما ما مسئولیت‌پذیر برخورد کردیم. گفتیم ما همه توان‌مان را می‌گذاریم، سرمایه‌گذاری می‌کنیم، سیستم را به حرکت درمی‌آوریم که به‌گونه‌ای شود که نظام آموزشی متوقف نشود در مدرک دانشجو آموزش حقیقی می‌زند. در این مدت حتی بچه‌مدرسه‌ای‌های ما هم دارند آموزش مجازی می‌بینند.
امکان حضور دانشجویان در کلاس‌های ترم قبل به‌صورت رایگان فراهم می‌شود
دکتر طهرانچی گفت: کسی که الآن چه در دانشگاه آزاد اسلامی، چه در دانشگاه دولتی، در نظام حقیقی دارد ثبت‌نام می‌کند، هیچ‌وقت در مدرکش نمی‌نویسند آموزش مجازی و این پول را در ازای کل ما داریم می‌گیریم. الآن هم بر فرض ما ترم را تعطیل کنیم، دوباره این پول را که باید ترم دیگر بپردازد، پس دوره ما یک قیمتی دارد.
وی عنوان کرد: دانشجویانی که دغدغه یادگیری دارند، یک نکته می‌گویند که این ترم، کیفیت آموزش مجازی ۵۰ درصد بود من برای این‌ها مجوز خواهم داد سال آینده به‌صورت غیرهزینه‌ای بروند سر کلاس، علمشان را اضافه‌تر کنند، اگر دغدغه یادگیری دارند. ولی جریان علم را قطع نمی‌کنم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: پس نگاه کنید، دوره لیسانس یک قیمتی دارد، این ترم که پرداخت می‌کنند، این سهم مثلاً شما ۱۳۰ واحد اگر ۱۰ ترم حساب شود، این یک شهریه ثابتی دارد، یک شهریه متغیری دارد، ربطی به این قصه شکل آموزش ندارد. این کل مدرک را دارد می‌گوید؛ کل آن یک قراردادی است که بین ما و دانشجو بسته می‌شود برای اینکه بیاید و درس بخواند و این مدرک را بگیرد.
دکتر طهرانچی گفت: اولاً من خواهش می‌کنم دوستان بر اساس پنج هفته و در شرایط فورس ماژور، قضاوت سریع نداشته باشند و در مورد دغدغه یادگیری‌شان، بسیار خوشحالم که دوستان دغدغه یادگیری دارند و به این دانشجوها افتخار می‌کنم؛ و داریم تدابیری می‌اندیشیم که این موارد برطرف شود.
وی اظهار کرد: ما هنوز نمی‌دانیم چقدر از ترم ما این شرایط را خواهیم داشت. اگر همین الآن بگویند دانشجو برود سر کلاس، خب ما می‌توانم قدری در تابستان جبرانش کنم ولی اگر اجازه ندهند تا خرداد سر کلاس‌ها بروند، پس ما باید جریان را ثابت نگه دارم. لذا نکته‌ای که وجود دارد، مسلماً هزینه‌ای که دانشجو پرداخت کرده، این هزینه الآن حتی اگر حذف‌ترم هم بشود، باید آن را ترم دیگر بپردازد؛ یعنی برای گرفتن لیسانس که تخفیفی داده نمی‌شود. پس آن هزینه ثابت است و دغدغه یادگیری را هم ما داریم و ان‌شاءالله راه‌حل‌هایی را هم اندیشیده‌ایم، در تلاشیم تا اگر نقصی در یادگیری پیش آمد تکرار نشود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه مسئولیت اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک نهادی که نزدیک به چهار دهه در حال فعالیت است در قبال دانشجویان و خانواده‌هایشان چه می‌شود، و تسهیلات یا تخفیفی برای آن‌ها در نظر گرفته خواهد شد، تصریح کرد: مسئولیت اجتماعی ما شهر به شهر، بخش پزشکی ما، تمام‌قد بدون اینکه هزینه‌ای از دولت بگیرد، در خدمت بیماران کرونایی است.
دکتر طهرانچی گفت: سه‌تا بیمارستان ما همین الآن در تهران دارند به مبتلایان کرونا خدمت می‌کنند، هزینه حتی پرستارانش را ما مضاعف دادیم، مثل همان تمهیداتی که دولت داشته را هم ما دیده‌ایم، یعنی ما بار اضافی را به دوش گرفتیم که در خدمت مردم باشیم.
وی ادامه داد: در همه شهرها در تولید ماسک، ژل، همه پشتوانه علمی‌مان را آورده‌ایم و استفاده می‌کنیم این وظیفه اجتماعی ماست. آن سوی قضیه، ۵۸ هزار نفر کارمند و هیئت‌علمی هم ما باید حقوق بدهیم. دقت می‌فرمایید؟ یعنی دانشگاه آزاد اسلامی که به‌هرحال یک رسالت اجتماعی هم دارد.
دولت از همه دانشجویان حمایت کند
وی افزود: کاهش درآمدهای دانشگاه آزاد اسلامی در همین حادثه کرونا، ما پیش‌بینی‌مان یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت است. چرا؟ چون وقتی دانشجو نمی‌آید، بوفه‌ها و کلی خسارت‌های دیگری هست که از درآمدهای غیرشهریه‌ای الآن به دانشگاه آزاد تحمیل شده است. در این شرایط عمده، معمولاً همان‌طوری که دولت گفت ۱۰۰ هزار میلیارد تومان گذاشتند برای جبران خسارت‌هایی که وارد می‌شود. ما الآن بحثمان این است، به دولت هم نامه نوشتیم، از دولت محترم هم خواستیم، الآن وزیر محترم علوم هم در جریان است، مجلس در جریان است، که این اقتصاد آموزش عالی هم به‌عنوان یک اقتصاد مولد نیروهای انسانی را بتواند سرپا نگه دارد. ما با توجه به ۸۰۰ هزار دانشجویی که در پنج سال گذشته قرار گرفته، شرایط خیلی سختی را پشت سر گذاشته‌ایم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به سؤالی که آیا دانشگاه آزاد اسلامی بودجه‌ای برای این کار دارد یا خیر عنوان کرد: دانشگاه به‌هیچ‌وجه بودجه‌ای ندارد، صندوق‌های رفاه دانشجویی دولتی باید به کمک بیایند. من پیشنهاد مشخصم این است، صندوق‌های رفاه آن هزینه‌ای که می‌گذاشتند برای حمایت از غذای دانشجو، دولت بیاید صندوق‌های رفاه را حمایت کند که این صندوق‌ها به کمک مردم بیایند.
دکتر طهرانچی افزود: ما هر روز در حال رایزنی و صحبت هستیم، مسائل را منتقل می‌کنیم. آن طرف قضیه را ما به‌حق می‌دانیم، و ما هم همراه دانشجوها بایستی برویم و این را توجیه کنیم که جریان اقتصاد آموزش عالی یک اقتصاد دولتی نیست، دولت باید به کمک بیاید. فقط تأمین کردن هزینه‌های دانشگاه‌های دولتی مهم نیست که دولت فقط به آن بپردازد. دانشجویی هم که خودش بار تحصیلش را به دوش می‌گیرد، دولت بایستی از او حمایت داشته باشد.
وی در پاسخ به سؤالی که خسارت‌های وارده به دانشگاه را از دانشجویان خواهید گرفت، تأکید کرد: نه به‌هیچ‌وجه البته خسارت‌ها فقط بوفه نیست، پارکینگ و موارد دیگری هم است، خیلی از پیمانکاران ما نیز هستند. همین الآن هزینه تمام‌شده آموزش ما حداقل یک‌پنجم هزینه دولتی است و انصافاً در این قضیه سعی می‌کنیم با مدیریت آن را کنترل کنیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: من هم بار دیگر تشکر می‌کنم از شما که در حقیقت این فضا را فراهم کردید. خب من در فضای مجازی پیغام‌های بچه‌ها را دریافت کرده بودم و دقیقاً در جریان درخواست‌های‌شان بودم. خیلی ممنون که این فضا را فراهم کردید که مستقیم با آن‌ها صحبت کنم.
