به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در ویژه برنامه گرامیداشت روز دانشجو که یکشنبه شب (۱۶ آذرماه) به صورت مجازی برگزار شد، با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای جهاد علمی، گفت: شهدای جهاد علمی فخر جامعه دانشگاهی هستند و شهید گرانقدر محسن فخری‌زاده در میان این شهدا بسان خورشیدی در این منظومه قرار دارد. علم و دانشگاه در کشور ما پس از انقلاب اسلامی هویت دیگری یافت و ثمراتی همچنان شهیدان فخری‌زاده، علی محمدی، شهریاری، رضایی‌نژاد و احمدی روشن داشت.
وی ادامه داد: بی شک این اقدامات تروریستی لکه ننگی بر تارک علم غرب خواهد ماند که دانشمندان کشوری را که راه استقلال طی کرده، اینگونه مورد حمله قرار داد. سالها پیش در دیدار با سفرای یکی از کشورهای عضو ۱+۵ گفتم که بنده معلم تاریخ علم هستم و شما غربی ها هنوز مسأله گالیله را حل نکرده اید؛ اکنون موضوع ترور شهدای هسته ای ما را چگونه می خواهید پاسخ بدهید؟ وی در پاسخ گفت: «حق با شماست. دنیا علیه جمهوری اسلامی ایران همه چیز حتی علم را به گروگان گرفته است.» پیشنهاد ما این است ۸ آذر که روز شهادت شهیدان شهریاری و فخری‌زاده است، به عنوان «روز شهدای جهاد علمی» نامگذاری شود.
دکتر طهرانچی با ابراز خرسندی از بیان دغدغه‌های دانشجویان در ابتدای این مراسم، گفت: بسیار خرسند شدم و تشکر می‌کنم از دانشجویان عزیز که نکات اساسی را بیان کردند. این مطالب بر بستر واقعیت‌هایی است که باید از نظام آموزش عالی مطالبه شود و این مطالبه‌گری نشان از بلوغ فکری و رشد یافتگی دانشجویان امروز دارد.
وی با بیان اینکه دانشگاه محیط رشد است، گفت: اگر بخواهیم به بررسی محیط دانشگاه بپردازیم، خواهیم دید که دانشگاه دارای یک تاریخچه است که درون آن یک سابقه وجود دارد که باید به بررسی آن بپردازیم. دانشگاه به عنوان یک نهاد برآمده از مدرنیته در سال ۱۳۱۲ وارد ایران شد، اما ۱۶ آذر نقطه عطفی در تاریخ دانشگاه ایران است، چرا که کسانی که دانشگاه را وارد کشور کرده بودند، تصور می‌کردند این دانشگاه می‌تواند مدرنیته موقر را در ایران توسعه دهد، اما واقعه ۱۶ آذر ۱۳۳۲ نشان داد که مردم ایران، مردمی با ریشه و فرهنگی هستند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در این واقعه، فرهنگ اجتماعی دانشگاه ابعادی را از خود نمایش داد که در رابطه با نظام سلطه و آمریکایی که در آن زمان در حال پا گذاشتن به رهبری جهانی بود، چنین شهدایی را تقدیم کرد، حتی این رشد یافتگی دانشگاه را کسانی که آن را وارد ایران کرده بودند، تصور نمی‌کردند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به سؤالات مطرح شده در ابتدای این مراسم، گفت: موضوعات مطرح شده مربوط به دو وجه دانشگاه می‌شود. ارتقای افق‌های اقتصادی حال و آینده و حال شخصی و اجتماعی دانشجویان یکی از این دو وجه است و وجه دوم نیز این است که دانشگاه محل ارتقاء رشد فرهنگی است. کسانی که تنها به یک وجه دانشگاه نگاه می کنند، مانند حکایت «فیل در تاریکی» مولاناست که فیلی در اتاقی تاریک قرار داشته و مردم شهر که فیل ندیده بودند، به آن اتاق رفته و از آن بازدید می‌کردند و سپس مشاهدات خود را برای دیگران توصیف می‌کردند. به علت تاریکی، عده‌ای فیل را ستونی بزرگ و عده‌ای دیگر تختی وسیع توصیف می‌کردند.
دکتر طهرانچی افزود: دانشگاه یک چارچوب دارد که در محیط آموزشی جای می‌گیرد که در آن محیط خانوادگی مقدم و محیط شغلی مؤخر آن است و دانشگاه پلی در رشد انسان برای ورود به جامعه است، بنابراین محیط‌های آموزشی، خانوادگی، شغلی و رفاقتی که در پیرامون ما شکل می‌گیرد، در حقیقت در فضای حاکم بر محیط‌های تربیتی و رشد است.
وی تصریح کرد: اینکه اکنون دانشگاه چگونه عمل می‌کند و انگیزه‌ها را با بد آموزش دادن و اتکای صرف به آموزش نه توجه به رشد دانشجو از بین می برد، تنها گلایه دانشجویان نیست، بلکه دغدغه ما نیز همین موضوعات است، البته اینکه با عدم ارتباط آموزش و شغل آینده مواجه هستیم، تنها مربوط به کشور ما نمی شود و در دانشگاه های دیگر نقاط جهان نیز شاهد این موضوع هستیم، همانطور که «هری لویس» که ۳۰ سال استاد دانشگاه هاروارد و مدتی رئیس کالج آن بود، در کتاب «نگاه انتقادی به دانشگاه هاروارد» می‌نویسد: در طول این دهه‌ها ناظر بحث‌های آکادمیک فراوانی درباره تدریس، برنامه درسی، نمره‌دهی، ورزش و چگونگی مواجهه با رفتارهای خلاف دانشجویان بوده‌ام. با این حال تقریباً هیچ‌گاه ندیده‌ام اساتید در این باره صحبت کنند که چگونه می‌توان از دانشجویان انسان‌های بهتری ساخت.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی افزود: هری لویس در بخش دیگری از مقدمه این کتاب، اذعان می‌دارد که رابطه دانشجویان و دانشگاه‌ها در حال تبدیل شدن به رابطه خریدار و فروشنده کالاها و خدمات گران‌قیمت است. غرب فکر می‌کرد با عقل خودبنیان می‌تواند بشر را به سعادت برساند و اینکه اکنون می‌بینیم که غرب شکست خورده، به دلیل چنین تفکراتی است، چرا که همانطور که در این کتاب اشاره شده؛ غرب به جای آنکه استخوان‌بندی اخلاقی دانشجویان را محکم کند، آنها را با آبنبات خوشحال و راضی می‌کند و در نتیجه به جای آنکه دانشجویان را از آشیانه به بیرون هدایت کند، آنها را در حد جوجه‌های تازه پروبال درآورده نگه می‌دارد. در واقع در غرب دانشگاه‌ها دیگر در زمینه رشد دانشجویان خوب عمل نمی‌کنند.
دانشگاه محیط رشد فرهنگی و رشد فرهنگی و اجتماعی است
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دانشگاه محیط رشد فرهنگی فردی و اجتماعی است، گفت: سه شهیدی که در ۱۶ آذر نسبت به معاون وقت رئیس جمهور آمریکا که علیه ایران کودتا انجام داده بود، معترض بودند، در بستر اجتماعی دانشگاه ساخته شده و رشد یافته بودند. ۱۶ آذر نماد وجهه فرهنگ دانشگاه ایران اسلامی است. برای همین ۱۶ آذر را نقطه عطف دانشگاه در ایران می‌دانیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه دانشگاه صرفاً محیط آشنا شدن با علم نیست، گفت: دانشگاه محیط رشد فرهنگی و رشد فرهنگی و اجتماعی است که در آن افرادی همچون شهیدان شهریاری، رضایی نژاد، احمدی روشن، فخری زاده و هزاران شهید انقلاب اسلامی رشد می‌یابند که در یک تحول و زندگی نوین پا به عرصه جهاد علمی گذاشتند. در هسته مرکزی دانشگاه، علم و فرهنگ قرار دارد و اگر از بیرون به دانشگاه نگاه کنیم، ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فناورانه آن را می‌بینیم.
دانشگاه علاوه بر آموزش تخصصی باید به آموزش مهارتی و اجتماعی توجه داشته باشد
وی با بیان اینکه دانشگاه علاوه بر آموزش تخصصی باید به آموزش مهارتی و آموزش اجتماعی توجه داشته باشد، اظهار داشت: دانشگاه باید موجب ارتقاء دانش، بینش و نگرش دانشجویان شود، بنابراین ۱۶ آذر یادآور این گفته «هری لویس» است که دانشگاه و دانشجو را نباید با آبنبات چوبی سرگرم کرد، بلکه دانشجو باید مطالبه‌گر و آرمانگرا باشد و در کنار آموزش مهارتی و تخصصی به رشد اجتماعی برسد. اگر این سه با هم نباشد، با کدام عشق و علاقه دانشجوی پزشکی در معرض بیمار کرونایی قرار می گیرد و به پیشواز خطر می‌رود و به رسالت اجتماعی خود در کنار دانش تخصصی توجه می‌کند. شهدای سلامت که برخی از آنها دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی بودند، در این تعریف جای می‌گیرند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: آموزش تخصصی به تنهایی منجر به شغل نمی شود، بلکه از آموزش تخصصی دانش به وجود می آید و لازم است که در کنار آن به آموزش های مهارتی توجه شود، چرا که شغل از آموزش مهارتی به وجود می آید و آموزش اجتماعی نیز منجر به حضور مؤثر افراد می شود.
دکتر طهرانچی به بیان خاطراتی از شهید محسن فخری زاده پرداخت و گفت: وقتی انسان با کسی سالها زندگی می‌کند، انتخاب خاطره برایش سخت است، اما موضوعی که در شهید فخری‌زاده زبانزد بود، این بود که ایشان مدیر دانشمندی بود که هرگاه به یک دانشمند می‌رسید، اگر تشخیص می‌داد که آن فرد از عهده کاری بر می‌آید با همه توان به او اطمینان می‌کرد.
وی ادامه داد: این موضوع دانش اجتماعی است که انقلاب اسلامی با نفس مسیحایی امام راحل به دانشگاهی که بنیان آن کج بود، دمیده شد و این دانشگاه پس از انقلاب اسلامی به واسطه افرادی همچون شهید فخری‌زاده، شهید علم الهدی و شهید باکری و … تحول یافت.
دانش تخصصی و مهارتی زمانی موجب ارتقا می شود که منجر به رشد دانش، بینش و نگرش شود
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به شرایط به وجود آمده به واسطه شیوع ویروس کرونا در کشور، خاطرنشان کرد: حدود یک سال است که در اثر همه‌گیری این ویروس در جهان، بین ما و دانشجویان فاصله ایجاد شده و در این فضا آموزش اجتماعی را افراد دیگری در دست گرفتند. واقعیت این است همانطور که ساختار دانشگاه را از غرب آوردند، اما از این دانشگاه سه شهید ۱۶ آذر برخاسته است. نکته مهم این است که ما از گذر فضای فیزیکی و حضوری به فضای مجازی باید مراقب آموزش‌های اجتماعی باشیم، چرا که ۱۶ آذر و رفتار بلند آرمانگرایان شهدای جهاد علمی به ما یادآور می‌شود که دانش تخصصی و مهارتی زمانی موجب ارتقای ملت خواهد شد که منجر به رشد دانش، بینش و نگرش شود.
دکتر طهرانچی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که از آموزش تخصصی، دانش بیرون می‌آید، اما دانشجویان باید نگرش و بینش را هم از محیط دانشگاه بیاموزند، بنابراین باید به این موضوع دقت داشته باشیم و چاره‌ای بیندیشیم، چرا که در این دوران سخت است که بتوانیم از فضای مجازی دانش اجتماعی را ارتقاء دهیم. دانشگاه محیط رشد دهنده اجتماعی است و در فضای حاکم بر جامعه از گذار از فضای فیزیکی به فضای مجازی، باید درباره این محیط تعلیم و تربیت دوباره تأمل کنیم.
وی گفت: ان‌شاءالله پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی با همه توان بتوانند افتخار دیگری بیافرینند و پیش قراول تولیدات علمی و پژوهشی از جمله واکسن کرونا باشند.
در ادامه این برنامه، دکتر طهرانچی به نظرات، دغدغه‌ها و سؤالات مطرح شده از سوی نمایندگان دانشجویان پاسخ داد و گفت: بنده نیز با بسیاری از موضوعات بیان شده موافق هستم، اما واقعیت این است که ما با کوهی از رویه‌های دولتی گرایی در وزارتخانه‌های متصدی آموزش روبرو هستیم. به عنوان نمونه، دانشگاه آزاد اسلامی پیشنهاد راه‌اندازی دکتری حرفه‌ای کشاورزی را یک سال گذشته ارائه کرد، اما هنوز این پیشنهاد برای بررسی به شورای تخصصی نرفته است.
وی تصریح کرد: دولتی گرایی یک بیماری است که به شوراهای حاکم بر آموزش عالی تسلط پیدا کرده و در این زمینه ما نیز مانند دانشجویان معترض و معتقد هستیم که با تصمیمات و نگاه دولتی نمی‌توان به آینده جوان نگاه کرد، چرا که از یک طرف درهای اشتغال تولیدی به روی جوانان بسته است و جوان مستعد و نوآور باید شغل را کشف و خلق کند، این در حالی است برخی در تحصیل و آموزش حاضر نیستند از چارچوب‌های خود خارج شوند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به برخی انتقادات مطرح شده نسبت به سامانه آموزشیار، گفت: اگر این سامانه راه‌اندازی نمی‌شد، امسال نمی‌توانستیم در فضای کرونایی ثبت نام دانشجویان را انجام دهیم. اکنون افتخار دارم که اعلام کنم روند جمعیت دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی که از سال ۹۳ تا ۹۸ با کاهش مواجه شده بود، به گونه‌ای که تعداد دانشجویان از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر به یک میلیون و ۲۰ هزار دانشجو کاهش یافته بود، امسال با تغییر نگرش و تمهید مقدمات این عدد به یک میلیون و ۹۰ هزار دانشجو ارتقاء یافت و منحنی جمعیت دانشجویی ما تغییر کرد.
دکتر طهرانچی ادامه داد: اشکالاتی که درباره سامانه آموزشیار مطرح می شود، بزودی رفع خواهد شد، اما واقعیت این است که آموزشیار امکانی را برای ما فراهم کرد که بتوانیم بر ثبت نام حضوری غلبه کنیم.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی همچنین درباره اختصاص اینترنت رایگان به دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: در این خصوص وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات قول داده بود که اینترنت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی نیز رایگان شود و در این خصوص ما همه آی پی های مربوط به سرورهای دانشگاه آزاد اسلامی را به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کردیم، اما به طور ویژه در هفته جاری این موضوع را از وزیر محترم ارتباطات پیگیری خواهم کرد.
وی با اشاره به برخی انتقادات درباره شهریه دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: اینکه ترم جاری کلاسها به صورت غیرحضوری برگزار می‌شود، منجر به کاهش هزینه‌های حقوق و دستمزد کارکنان و اساتید دانشگاه آزاد اسلامی که حدود ۷۵ تا ۹۵ درصد از بودجه دانشگاه را شامل می شود، نشده، ضمن اینکه قیمت لوازم آزمایشگاهی نیز در این مدت چند برابر شده و هزینه های سنگینی صرف فراهم کردن امکانات حمایتی برای زیرساخت فناوری اطلاعات و برگزاری کلاسها و ثبت نام های غیرحضوری شد.
دکتر طهرانچی ادامه داد: بزودی بودجه دانشگاه آزاد اسلامی به صورت شفاف اطلاع رسانی خواهد شد تا دانشجویان بدانند که ما امین خوبی برای آنها هستیم و آنچه که افزایش پیدا کرده، به هیچ وجه نسبت به آنچه که به دانشگاه اعمال شده، برابری نمی کند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی همچنین درباره پرسش مطرح شده مبنی بر تکمیل ظرفیت کارشناسی ارشد، گفت: واقعیت این است که دانشگاه آزاد اسلامی به صورت مصوب یک تکمیل ظرفیت در مقطع کارشناسی ارشد دارد. در این میان اختلاف نظری بین دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان سنجش وجود دارد که متأسفانه عده ای بنا دارند سنگربان کنکور باشند و با همه وجود آن را حفظ کنند، چرا که کنکور یک اقتصاد بسیار بزرگ کنار خود شکل داده است. متأسفانه این افراد بسنده نمی کنند و حتی در جایی که قانون اجازه می دهد تا به صورت ویژه دانشگاه آزاد اسلامی دانشجو پذیرش کند، مداخله می کنند و می خواهند پذیرش دانشگاه را در دستان خود بگیرند.
وی تصریح کرد: این رویکرد خلاف صریح مصوباتی است که این افراد خودشان در آن جلسات حضور داشتند. این اختلاف باعث شده تکمیل ظرفیت دانشجویان کارشناسی ارشد عقب بیفتد. در حالی که این موضوع یک ماه است که مصوب شده است.
دکتر طهرانچی ادامه داد: بنده تا به امروز سعی کردم در قالب نامه هایی اعتراض خود را بیان کنم تا دوستان به مصوبات و آنچه در جلسات رخ می‌دهد، پایبند باشند.
وی در پایان گفت: افتخار کشور این است که دانشگاه در پرتو انقلاب اسلامی حیات یافته و این حیات را کوردلان بر نمی تابند و بر این دانشگاه، دانشجویان و جهادگران درود می فرستم.
