به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، همایش علمی هیأت و آئین‌های مذهبی با حضور دکتر محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.
دکتر طهرانچی در این همایش با بیان اینکه هیأت در دانشگاه امام صادق (ع) سال‌ها است که برگزار می‌شود، اظهار کرد: رئیس دانشگاه امروز از خود می‌پرسد چرا باید هیأت برگزار کنم و اصلا هیأت کجای دانشگاه قرار می‌گیرد و هیأت‌های دانشجویی اساساً در اصل دانشگاه است یا فرع آن. این سؤالی است که باید بپرسیم و روشن شود که چگونه باید به آن فکر شود.
وی افزود: حضرت آقا جمله‌ای را در بیانیه گام دوم و در مطلع بحث هفتگانه‌ای که از دانش و پژوهش شروع و به سبک زندگی ختم می‌شود، مطرح کرده‌اند؛ دانش آشکارترین وسیله قدرت و عزت این کشور است و روی دیگر دانایی توانایی است. پیشرفتگی در دانش باعث می‌شود که غرب از ۲۰۰ سال گذشته سبک زندگی را به دنیا تحمیل کند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه سوال آن است که اگر دانشگاه را نهاد علم در نظر بگیریم، اثرگذاری آن در سطح جامعه چگونه است؟، تأکید کرد: ما دانشگاه را از غرب گرفتیم. اول باید بدانیم این نهاد برگرفته از مدرنیته چیست؟ اگر غرب هیأت داشت با آن چه می‌کرد. تعریف اُنیورسیته عبارت از یک نهاد جامع و الگوی کوچک از جامعه درحال ساخت غرب برای خلق مفاهیم راهبران سیاسی در خلق تمدن غربی است؛ نه یک جامعه ساخته شده. یعنی انیورسیته همان گلخانه‌ای است که مرحله نشاء جامعه در آن شکل می‌گیرد و بعد به سطح جامعه می‌آید.
وی ادامه داد: ما به لحاظ مسئله تمدنی اسم آن را دانشگاه گذاشتیم درحالی که دانشگاه، انیورسیته نیست. نهادی که به ایران آمد انیورسیته بود.
دکتر طهرانچی عنوان کرد: بعد از انقلاب صنعتی حداقل سه دوره دانشگاه داریم؛ دانشگاه نخبگانی، دانشگاه اجتماعی و دانشگاه شبکه‌ای. ما در دوره دانشگاه اجتماعی با نهاد دانشگاه آشنا شدیم، ولی رفتار دانشگاه نخبگانی را تسری می‌دهیم. غرب از ۱۹۴۶ و پس از جنگ دوران دانشگاه اجتماعی شروع شد. دانشگاه تهران بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفت. امروز وارد عصر شبکه‌ای و دانشگاه‌های شبکه‌ای شده ایم. فناوری‌های همگرا، ظهور فرادیسیپلین‌ها، مطالعات کوانتومی، هوش مصنوعی، تحولات اقتصادی، حضور امپراطورهای جهانی اقتصادی و اقتصاد دانش بنیان بحث‌های جدیدی است که باید متوجه آن باشیم.
وی خاطرنشان کرد: آیا دانشگاه اجتماعی غرب با فرهنگ، قرابتی دارد یا خیر؟ اساساً وظیفه این دانشگاه اجتماعی ایفای نقش در آموزش گسترده است. قبل از جنگ جهانی، ۱۳ درصد دانش‌آموزان به مدرسه می‌رفتند که امروز به ۵۲ درصد رسیده است. نظام معلم به دانشجو تمام شده و انتشار جامع در سطح جامعه حاکم شده است. افراد دیگر به استاد منتسب نمی‌شوند بلکه به دانشگاه نسبت پیدا می‌کنند. این دانشگاه مفهومی را تحت عنوان شهروندی را دنبال می‌کند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تشریح کرد: دانشگاه نخبگانی منشا جنگ سرد بود اما دانشگاه اجتماعی منشا فروپاشی شوروی شد. شوروی متوجه تغییر نسل دانشگاه در غرب نشد و توانستند با مفاهیم حقوق بشر و دموکراسی شوروی را زمین بزنند. این دانشگاه با دو جامعه ارتباط دارد؛ یک دانشگاه مدنی و یک دانشگاه جهانی؛ یعنی دانشگاه دیگر صرفاً تولیدکننده دانش نیست، بلکه نقش این نهاد شکل‌گیری و انتقال فرهنگ نیز هست و یک کنشگر اجتماعی است. این دانشگاه فقط کانون اصلی تولید دانش نیست، بلکه در قرن ۲۰، از این مفهوم نیز درحال خروج بود. مفهومی که درحال شکل‌گیری است، جایگاه دانشگاه را در تبیین ارزش‌های فرهنگی و شکل‌گیری نهادهای اجتماعی که مقوم یکپارچگی اجتماعی است، قرار داده است. در حقیقت دانشگاه در غرب سازنده یکپارچگی اجتماعی است.
دکتر طهرانچی گفت: مفهوم دیگری در دانشگاه‌های غرب پیدا شده تحت عنوان فرهنگ در کنار علم و فناوری که این فرهنگ مقوم همان یکپارچگی اجتماعی است. اساساً الگوی دانش در نظام فرهنگی نفوذ کرد که نظامات شغلی جدیدی را در جامعه بوجود آورد و یکپارچگی اجتماعی مبتنی بر دین و خانواده را با دانشگاه قرن ۲۰ به یکپارچگی اجتماعی مبتنی بر گروه‌های شغلی و وابستگی متقابل آن ها و نخبه سالاری آموزشی متحول کرد. امروز از هویت و ملیت هم تحت عنوان یکپارچگی اجتماعی مبتنی بر هویت در جهان شبکه‌ای فراملیتی در حال عبور هستند.
وی اظهار کرد: جاذبه و دافعه منشا تشکیل نظامات دنیا است. خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن سازی را از دانشگاه انتظار داشت. این دانشگاه باید تربیت کننده قوه عاقله کشور باشد که این تربیت سه ساحت فرهنگ، علم و فناوری دارد. در این میان دانشگاه ۴ نظام دارد؛ نظام آموزشی تربیتی که نقش تربیت نیروی انسانی، نیروی متخصص و ماهر و تبدیل دانایی فردی به توانایی اجتماعی را عهده دار است.
وی افزود: نظام پژوهش وظیفه تولید علم را دارد. نظام نوآوری قدرت حل مسئله و خلق فناوری ارزش آفرین و نظام فرهنگی دانشگاه توسعه فرهنگی تعالی بخش فردی و اجتماعی و اثرگذار در فضای عمومی و یکپارچگی عمومی را بر عهده دارند.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: اگر یک مولفه دانشگاه، فرهنگ است، دانشگاه باید بسان مولفه علم، نظام فرهنگی باید کارکرد و اجزا داشته باشد. ما که دارای سبقه فرهنگی غنی هستیم، باید زودتر از دیگران به فرهنگ می‌پرداختیم درحالی که آن را کاملاً رها کردیم. تا جایی که در سال ۱۳۸۳ عنوان فرهنگ را از وزارت فرهنگ و آموزش عالی برداشتیم و رکن سوم که فرهنگ بود را حذف کردیم. در صورتی که حالا که باید فرهنگ‌ساز باشد، کلاً فرهنگ را حذف کردیم.
دانشگاه ما باید سبک زندگی اسلامی بسازد
دکتر طهرانچی گفت: حیات طیبه افق نظام فرهنگی دانشگاه است. نظام علمی، دانشمند، نظام نوآوری، فناور و نظام فرهنگ باید کسانی که حیات طیبه را رقم می‌زنند، بسازد. ذیل آن، سلامت اجتماعی، عدالت اجتماعی، یکپارچگی اجتماعی، افزایش سرمایه اجتماعی را تامین و در کف قاعده، سبک زندگی اسلامی را بسازد. دانشگاه ما باید سبک زندگی اسلامی بسازد، همانطور که دانشگاه غرب سبک زندگی غربی را می‌سازد.
وی با اشاره به اینکه منشا گسست اجتماعی دافعه و منشا یکپارچگی اجتماعی جاذبه است، تصریح کرد: جاذبه بین انسان‌ها، مودت و دافعه بین انسان‌ها عداوت می‌شود. سبک ما در فرهنگسازی دانشگاه چگونه باشد؟ باید توان جریان سازی، گفتمان سازی، شبکه سازی، نهادسازی، نمادسازی و رفتارسازی را داشته باشد. دانشگاه باید رفتارساز باشد که چنین مسیری را طی می‌کند.
دانشگاه باید مقوم خدامحوری، الفت، اقتصاد و امنیت جامعه باشد
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی عنوان کرد: امیرالمومنین (ع) در نامه به مالک اشتر تذکر به دو نکته می‌دهد؛ عدل که موجب پایداری می‌شود و دوم مودت مردم نسبت به تو که حاکم هستی. خداوند در سوره مبارک قریش، قریش را به عنوان یک جامعه در ام القرای جهان اسلام در نظر می‌گیرد و به ترتیب یکپارچگی مردم قریش، خدامحوری، آثار اقتصادی و امنیتی را برای آن جدی می‌بیند. دانشگاه باید مقوم خدامحوری، الفت، اقتصاد و امنیت جامعه باشد. این دانشگاه باید الفت‌ساز اجتماعی باشد تا یکپارچگی اجتماعی شکل بگیرد زیرا با گسست اجتماعی جامعه دوام پیدا نمی‌کند.
وی تصریح کرد: دشمنان نیز از مودت استفاده می‌کنند و مواردی را غیر خدا انتخاب می‌کنند که در زندگی دنیا، یکپارچگی اجتماعی ایجاد کنند. آن‌ها در درون خیلی متفرقند اما حول محور این موارد یکپارچگی خلق می‌کنند. بین مودت و عداوت لایه‌ای نیز از دوستان نزدیک شما هستند.
وی با بیان اینکه ولایت، مودت و رفتار اجتماعی با هم ارتباط مستقیم دارند، گفت: وقتی صحبت از مودت می‌شود، باید دوست بداریم و دوست داشته باشیم. زیارت امین الله روشن می‌کند که چه کسی را دوست داشته باشیم و توسط چه کسانی دوست داشته بشویم؛ بیان می‌دارد که «مُحِبَّهً لِصَفْوَهِ أَوْلِیَائِکَ و مَحْبُوبَهً فِی أَرْضِکَ وَ سَمَائِکَ» اگر ما هم محب باشیم و هم محبوب این جریان مودت در جامعه شکل می‌گیرد.
دکتر طهرانچی گفت: تنها پیامبری که اجر خواست، پیامبر اسلام (ص) بود که اجر خود را یکپارچگی اجتماعی با محوریت «مودت فی القربی» خواست. اربعین یک نمونه عینی «مودت فی القربی» است که یکپارچگی اجتماعی را شکل داده که در آن با نام و جیبت کاری ندارند. نهاد دانشگاه علم آفرین، کلاس و نمادش دانشمندان و نهاد دانشگاه فناور، مرکز رشد و نمادش نوآوران است. نهاد دانشگاه فرهنگ‌ساز، هیأت و نمادش باید اهل بیت (ع) باشد.
