به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در همایش «رویکرد علمی و نوآورانه آستان قدس رضوی در شکوفایی اقتصادی» که امروز در تالار شیخ طبرسی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به حدیث «العِلمُ سُلطانٌ، مَن وَجَدَهُ صالَ بِهِ، ومَن لَم یَجِدهُ صیلَ عَلَیهِ» گفت: حضرت علی (ع) در این حدیث مبارک، علم را به مثابه قدرت می دانند که هر کس به آن دست یابد، قدرتمند شده و هر که از آن دوری کند، دیگران بر او مسلط می‌شوند. علاوه بر این حدیث مقام معظم رهبری نیز همواره از علم به عنوان یکی از مؤلفه های مهم اقتدار یاد می‌کنند.

دکتر طهرانچی با بیان این پرسش که درباره رابطه اقتصاد و آستان قدس رضوی دو سؤال مطرح است، اظهار داشت: یک سؤال مربوط به الزام درونی و سؤال دیگر درباره خدمات بیرونی فعالیت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی است. زمانی که به آستان قدس رضوی نگاه می‌کنیم، با یک حرم و یک حریم مواجه هستیم، که در حرم رفتارهای عامه و فردی که مربوط به رابطه درونی مردم با امام است، دیده می‌شود، اما بحث حریم متأثر از رفتار خواص یعنی خادمان و واقفان آستان قدس رضوی است که یک رفتار اجتماعی محسوب می شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: البته رفتار عامه و فردی در حرم هم اثرات اجتماعی دارد، اما حریم به شدت متأثر از رفتار اجتماعی است و حریم بر حرم تأثیر می‌گذارد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به موقوفات مَلک به آستان قدس رضوی گفت: این موقوفات یکی از گسترده‌ترین وقفها برآستان قدس رضــوی است که توسط مرحوم حاج حسین آقا ملک طی ۸ فقره وقفنامه از سال ۱۳۱۶ به آستان قدس رضوی وقف شده است. نکته حائز اهمیت این وقف توصیه واقف آن است که مطرح می کند این موقوفه برای ترقی معارف است و مرحوم ملک کتابخانه‌ای از کتب تمدنی ایران ایجاد می‌کند تا به غربی‌ها که کشور ما را مورد هجمه قرار داده بودند، بگوید که ایران دارای تمدن عمیق است.

وی افزود: یکی دیگر از مواردی که در وقفنامه موقوفه بزرگ ملک مطرح شده است، رسیدگی به بیماران و تشکیل شفاخانه حضرتی است که این شفاخانه در طول سالها توسعه یافته و امروز به یک بیمارستان تخصصی تبدیل شده است.

عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی اظهار داشت: اگر بخواهیم این وقفنامه را به ادبیات امروز برگردانیم، منظور واقف از ترقی معارف پیشرفت علم و هدف از ایجاد کتابخانه از کتب تمدنی ایران، ایجاد پژوهشکده است و نشان می‌دهد که یک واقف برای پیشرفت علمی یک مجموعه اقتصادی را به حرم متصل می‌کند، به همین سبب آستان قدس رضوی را می‌توان یک سازمان چند صد ساله دانست که رفتار خواص در آن جهت‌گیری خاص پیدا می‌کند.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه اگر بخواهیم آستان قدس رضوی را توصیف کنیم، این مجموعه دارای یک هسته درونی و سه مؤلفه بیرونی است، تصریح کرد: علم و فرهنگ در هسته درونی آستان قدس رضوی نقش آفرینی می‌کنند و اقتصاد، اجتماع و فناوری سه مؤلفه بیرونی این مجموعه عظیم هستند که تأثیرگذار و تأثیرپذیرند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به توسعه شهر مشهد به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) گفت: به واسطه حضور امام رضا(ع) در مشهد پیرامون حرم مطهر ایشان، واژه همجوار تعریف شد و اقتصاد شهر در حریم حرم توسعه پیدا کرد، به همین دلیل مالکان بسیاری از زمین‌های اطراف حرم آن را وقف کردند و اقتصاد شهر به حرم پیوند خورد.

وی با بیان اینکه آستان قدس رضوی یک سامانه اجتماعی بزرگ مقیاس پیچیده، چند وجهی و با تغییرات محیطی سریع و متأثر از تغییرات محیطی انسان مدار است، اظهار داشت: آیا می‌شود چنین مجموعه عظیمی را بدون توجه به علم هدایت کرد؟ واقعیت این است که کشورهای غربی، تحقیقات هدفمندی را در زمینه زائر، زیارت و گردشگری مذهبی انجام داده‌اند که اربعین حسینی یکی از تحقیقاتی است که توسط دانشگاه MIT آمریکا و به سفارش نیروی هوایی این کشور انجام شده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: زمانی که مرجعیت علمی بیان می‌شود، زیارت به عنوان بزرگترین دستاورد حریم که در حرم صورت می‌گیرد، مطرح است که از شرایط اقتصادی، اجتماعی، فناوری و … تأثیرپذیر است.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه با توجه به تغییرات نمی‌توان مجموعه بزرگی همچون آستان قدس رضوی را به روش سنتی اداره کرد، گفت: موضوع نشان «طیب» که مهندس فاطمی امین مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی(ع) در این نشست مطرح کردند، یک مسأله علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و فناوری است که با محوریت اعتقاد به این باور که امام معصوم(ع) برای زیست دنیایی و آخرتی الگو هستند، از سوی آستان قدس رضوی پیگیری و اجرا می‌شوند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به دو اتفاق بزرگ در دوره معاصر گفت: یکی از اختراعات بزرگ بشر ماشین چاپ بود که توانست نسخ خطی که فقط در دسترس عالمان منحصر به فرد بود را چاپ کرده و عالمان منحصر به فرد را افزایش دهد. به این ترتیب مفهوم کتابخانه پس از اختراع ماشین چاپ تغییر کرد و مسائل دینی به شدت تحت تأثیر این اختراع قرار گرفت.

وی ادامه داد: اختراع اینترنت دیگر اختراع بزرگ انسان است که توانست به سرعت اقتصاد، مسائل اجتماعی، علم، فرهنگ و … را به هم بریزد و آرایش جدید خلق کند. در این شرایط مقام معظم رهبری، مفهوم گام دوم انقلاب را مطرح می‌کنند.

دکتر طهرانچی یادآور شد: در رویکرد قبل علم و فرهنگ می‌توانست در قالب یک بسته باشد و از آن فناوری و اقتصاد بیرون بیاید، اما اکنون علم و فرهنگ با اقتصاد، فناوری، مسائل اجتماعی و … پیچیدگی و در هم تنیدگی پیدا کرده است، بنابراین ما باید برای این شرایط مدل علمی و فرهنگی داشته باشیم.

عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: اینترنت، اقتصاد را به شدت به هم ریخته است، اما آستان قدس رضوی می‌تواند با برندسازی، شبکه‌سازی و اعتماد عمومی که در اختیار دارد، از این بستر فضای جدیدی بسازد.

وی فرهنگ، علم، اقتصاد، فناوری و موضوعات اجتماعی را ۵ رکن آستان قدس رضوی دانست و گفت: باید به صورت مجموع و مجزا به این ۵ رکن به عنوان ستون خیمه نگاه شود و اگر چنین نگاهی وجود نداشته باشد، خیمه فرو می‌ریزد. علم و پژوهش که به عنوان رکن اول بیانیه گام دوم انقلاب مطرح شده است، بر ۶ رکن بعدی از جمله سبک زندگی، اخلاق و معنویت تأثیر می‌گذارد و باید الگوهای ذهنی ـ رفتاری گام اول در اداره، برخورد، گسترش، مدیریت سامانه‌های اجتماعی، کشورداری و حکمرانی شکسته شود و منبعث از تحولات در گام دوم پارادایم‌های جدید ایجاد کنیم.

عضو شورای انقلاب فرهنگی ادامه داد: به عنوان نمونه روش مزرعه داری سنتی در آستان قدس رضوی شکست خورده است و باید با پارادایم‌های جدید آستان قدس به عنوان یک سازمان تحول یافته، مزرعه‌داری نوین را پیش بگیرد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر لزوم تغییر الگوهای ذهنی ـ رفتاری خاطرنشان کرد: با توجه به تحولات قرن ۲۱ اگر بخواهیم با پارامترها، الگوواره‌ها، چارچوب‌های ذهنی و رفتاری گام اول مسیر خود را ادامه دهیم، مسیر آن سقوط خواهد بود. بنابراین در گام دوم انقلاب باید جوان شد و با پارادایم‌های جدید رو به جلو حرکت کرد.

دکتر طهرانچی تصریح کرد: آستان قدس رضوی به عنوان نهاد برتر که به امام متصل است، باید نو و پیشرو بماند، بنابراین باید به الگوهای ذهنی و رفتاری نو به علم، فرهنگ، اقتصاد، فناوری و مسائل اجتماعی نگاه کند. شبکه‌سازی، در هم تنیدگی، اثرات فرامرزی و تغییر رفتار سبک زندگی از خصوصیات عصر جدید است که باید به آن دقت داشته باشیم.

وی در پایان گفت: لزوم اینکه آستان قدس رضوی بتواند مجموعه‌ای پویا، بهره‌گیر از فناوری، اثرگذار در اجتماع، مبتنی بر علم و فرهنگ و در پناه امام رضا(ع) باشد، شکست الگوهای ذهنی و رفتاری گام اول است.

گفتنی است در این مراسم دکتر محمد مهدی‌نژاد نوری معاون علمی آستان قدس رضوی، دکتر علی سروری مجد رئیس مرکز حوزه ریاست، روابط عمومی و امور استان‌ها دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر مسعود طاهری لاری سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان رضوی و واحد مشهد، دکتر رضا روستا آزاد رئیس کمیته برنامه ریزی علم و فناوری آستان قدس رضوی، مهندس سیدرضا فاطمی‌امین مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی(ع) حضور داشتند.